Rusya, Moskova’da müzakereler başlarken Türkiye ile Suriye arasında uzlaşmayı dört gözle bekliyor

Suriye, Rusya, İran ve Türkiye dışişleri bakanlarının yardımcıları arasındaki görüşmeler, Kremlin liderliğindeki Ankara ile Şam’ı uzlaştırma çabalarının bir parçası olarak Salı günü Rusya’nın üst düzey diplomatı Sergey Lavrov’un huzurunda Moskova’da başladı.

Bu makalenin yayınlandığı tarihte görüşmelerin sonucu belirsizliğini koruyordu. Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad, Ankara ile barışı, Türkiye’nin bazı kısımlarını Sünni isyancı müttefikleriyle birlikte yönettiği kuzey Suriye’deki geniş alanlardan Türk güçlerinin çekilmesi şartıyla yaptı. Türkiye’nin, Rusya ve İran ile imzalanan Astana anlaşmaları uyarınca El Kaide bağlantılı Heyet Tahrir el Şam’ın kontrolünde bulunan İdlib’de de güçleri bulunuyor.

Esad’ın, Rusya 2015’te Suriye’ye müdahale edip Ankara’yı rejim değişikliği planlarından vazgeçmeye zorlayana kadar kanlı bir şekilde devrilmesi için yıllarca Sünni isyancıları destekleyen Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yerini alma konusunda isteksiz olduğu biliniyor.

Suriye heyeti başkanı, Dışişleri ve Gurbetçiler Bakan Yardımcısı Ayman Soussan, Salı günkü görüşmeden önce resmi Suriye Haber Ajansı (SANA) tarafından bildirilen, Türkiye’nin tüm geri çekileceğini resmi ve açık açıklaması yönündeki görüşünü yineledi. güçleri resmi ve açık bir beyandır. “İki taraf arasında yeniden bağlantı kurmak için ağ geçidi”.

Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun Şubat ayı başlarında Suriyeli mevkidaşı Faysal el-Mikdad ile görüşebileceğini söylediği gibi, plan başlangıçta dışişleri bakanlarının bir araya gelmesiydi.

Türkiye ile Suriye savunma bakanları ve istihbarat şefleri arasında Aralık ayında yapılan önceki görüşme, 2011’de Suriye’de iç çatışmanın patlak vermesinden bu yana iki taraf arasındaki en yüksek profilli görüşme oldu.

Dışişleri bakanlarının ülkelerinin liderleri arasında bir zirve için zemin hazırlaması adettendir. Vladimir Putin’in, kısmen sözde bir müttefik olan Erdoğan’a 14 Mayıs’taki tarihi seçimler öncesinde bir destek sağlamayı amaçladığı şey de bu. Bazı anketler, muhalefetin onu iki aşamada ilk kez sandıkta devirme şansı olduğunu gösteriyor. Yaklaşık 3,7 milyon Suriyeli mülteciye karşı ırkçılık karşıtlığını körükleyen şiddetli ekonomik gerileme nedeniyle onlarca yıl. Muhalefet onları evlerine gönderme sözü verdi.

Leo’nun kendine güvenmek için nedenleri var. Yıllarca süren diplomatik izolasyondan sonra Arap ülkeleri Şam’la ilişkileri düzeltmek için çalışıyor. Sünni isyancıları finanse eden Suudi Arabistan da, Esad’ın önümüzdeki ay Riyad’da yapılacak bir sonraki Arap Birliği zirvesine davet edileceğine dair artan beklentilerle, atlamak üzere görünüyor.

BAE’nin Ankara ile Şam arasında arabuluculuk yaparken de bu çabada önemli bir rol oynadığı biliniyor. Ortaya atılan argümanlardan biri, kana bulanmış Esad rejimi ile ilişkilerin normalleştirilmesinin İran’ın devasa nüfuzunu azaltmaya yardımcı olacağı yönünde.

Aslında, Moskova’nın önerdiği ilk düzen İran’ın değil BAE’nin dışişleri bakanını içerecekti, bu nedenle Mart ayı ortasında yapılması planlanan Salı günkü toplantı İran’ın itirazlarının ardından iptal edildi. Böylesine önemli bir diplomatik dosyada dışlanmaktan rahatsız olan Tahran, görüşmeyi ertelemesi için Şam’a baskı yaptı. Berlin’deki Alman Uluslararası ve Güvenlik İşleri Enstitüsü’nden Hamidreza Azizi, “Aynı zamanda İran bu konuda doğrudan Moskova ve Ankara’ya ulaştı” dedi.

Prensip olarak İran, Şam ile Türkiye arasında ve/veya Suriye’deki kardeş Arap hükümetleriyle yakınlaşmaya karşı çıkmıyor. Ama etkisi pahasına gelmek istemiyor. Azizi, “İran’ın Türkiye-Suriye normalleşmesine verdiği destek, İran’ın sürece katılmasına bağlıdır.”

Rusya’nın Ukrayna’ya karşı savaşında İran insansız hava araçlarına giderek daha fazla bel bağlamasıyla Kremlin yön değiştirdi. BAE müzakerelerden çıkarıldı ve İran getirildi. Ancak Azizi, bugünkü görüşmelerde temsil seviyesinin düşük olmasının, “Rusya’nın beklentilerinin tam olarak karşılanmadığını” gösterdiğini söyledi.

İran, Arap hükümetleri ve ABD’nin ortak endişesi, Türkiye’nin Suriye’ye daha fazla yayılmasını önlemektir. Türkiye, uzun süredir Suriye’nin kuzeydoğusundaki ABD destekli Kürt güçlerine karşı daha geniş çaplı askeri operasyonlar başlatma tehdidinde bulunuyor. Ankara ile Şam arasındaki barışın yeni bir Türk işgali riskini azaltacağına inanıyorlar.