İranlı yönetmen cezaevinde açlık grevine başladı

Dubai, Birleşik Arap Emirlikleri — Geçen yaz, son filminin vizyona girmesinden haftalar önce tutuklanan İranlı yönetmen, dört aydan fazla süren hükümet karşıtı protestolar arasında devam eden tutukluluğunu protesto etmek için açlık grevine başladı.

Filmleri eleştirmenleri heyecanlandıran ve çok sayıda uluslararası ödül kazanan Jaafar Panahi, “yargı ve güvenlik aygıtının yasadışı ve insanlık dışı davranışlarını protesto etmek için” Çarşamba gününden itibaren gıda veya ilacı reddedeceğini belirten bir bildiri yayınladı.

İran teokrasisine karşı konuştuktan sonra tutuklanan bir dizi İranlı sanatçı, spor figürü ve ünlü arasında yer alıyor. Bu tür tutuklamalar, Eylül ayında polis nezaretinde genç bir kadının ölümü üzerine ülke genelinde patlak veren protestolardan bu yana giderek daha sık hale geldi.

62 yaşındaki Panahi, hükümet karşıtı propaganda yapmaktan 2011 yılında altı yıl hapis cezasına çarptırıldı, ancak cezası hiçbir zaman infaz edilmedi. Seyahat etmesi ve film yapması yasaklandı, yurt dışında gösterime giren ve büyük beğeni toplayan yer altı filmleri yapmaya devam etti.

Temmuz ayında iki İranlı yönetmenin tutuklanması hakkında bilgi almak için Tahran’daki Cumhuriyet Savcılığına gittiğinde tutuklandı. Daha sonra bir yargıç, önceki cezayı çekmesi gerektiğine karar verdi.

İran-Türkiye sınırında bir film çekerken kendisinin kurgusal bir versiyonunu canlandırdığı son filmi Ayılar Yok, protestoların başlamasından bir hafta önce Eylül ayında Venedik Film Festivali’nde gösterildi. New York Times ve Associated Press, filmi yılın en iyi 10 filminden biri olarak adlandırdı ve Los Angeles Times’tan film eleştirmeni Justin Chang, filmi 2022’nin en iyi filmi olarak adlandırdı.

Protestolar, 22 yaşındaki Mohsa Amini’nin İran ahlak polisi tarafından ülkenin katı İslami kıyafet kurallarını ihlal ettiği iddiasıyla gözaltındayken öldürülmesinin ardından patlak verdi. Gösteriler hızla İran’ın yönetici din adamlarının devrilmesi çağrılarına dönüştü ve bu, onların kırk yıllık yönetimine büyük bir meydan okumaydı.

Yarı resmi Tasnim haber ajansının bildirdiğine göre, Çarşamba günü İran’ın batısındaki Abdanan kentindeki bir protestoya yaklaşık 100 kişi katıldı. Güvenlik güçleri müdahale ettiğinde beş “isyancının” hafif yaralandığı ve 10 kişinin daha fazla ayrıntı verilmeden tutuklandığı belirtildi.

İran, medyanın gösterilere erişimini ciddi şekilde kısıtlıyor ve interneti periyodik olarak kapatarak belirli olayları doğrulamayı veya devam eden gösterilerin ölçeğini ölçmeyi zorlaştırıyor.

Kargaşayı yakından izleyen İran’daki İnsan Hakları Aktivistlerine göre, gösteriler başladığından beri en az 527 protestocu öldürüldü ve 19.500’den fazla kişi tutuklandı. İranlı yetkililer, ölümler veya tutuklamalarla ilgili resmi rakamlar yayınlamadı.

Asghar Farhadi’nin 2016 Oscar ödüllü filmi “Satıcı”nın 38 yaşındaki yıldızı Taraneh Alidoosti, protestolara yönelik baskıları eleştirmek için sosyal medyaya girdikten sonra Aralık ayında tutuklandı. Kefaletle üç hafta sonra serbest bırakıldı.