Türk bankaları, seçim öncesi harcamaları kolaylaştıran tahvil varlıkları hakkında uğultu yapıyor

ANKARA (Reuters) – Türk banka yöneticileri, bu hafta yetkililere, onları devlet tahvili almaya zorlayan bir yıllık yeni kuralların, büyük bir seçim öncesi harcama planının maliyetlerini keskin bir şekilde düşürmesine rağmen, sonunda sektörü istikrarsızlaştırabileceğine dair endişelerini dile getirdi.

Pazartesi günkü Maliye Bakanı Noureddine Nabati ile görüşmeye katılan veya bu toplantı hakkında bilgi alan altı kişiye göre, bankacılar kurallar dizisine ender bir eleştiri yayınladılar ve balon borç stoklarının uzun vadeli riskler oluşturduğu konusunda uyardılar.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın 2023 ortasındaki mahkeme seçimleri öncesinde hükümet, enflasyonun %83’ün üzerine çıkmasına rağmen mali ve parasal teşvik politikasını bastırarak Türkleri ihtiyaçları karşılamakta zorlanıyor.

Faiz indirimlerini rayında tutmak ve liradaki düşüşü sınırlamak için yetkililer, politika ve borç verme oranları arasındaki farkı daraltmayı, net ihraççılara doğrudan kredi vermeyi ve döviz varlıklarını caydırmayı amaçlayan önlemler aldı.

Birçok kural, bankaların Hazine biriktirmesini gerektirir. Satın alma, 10 yıllık tahvil getirilerini bu yılki %26’lık zirveden 1.550 baz puan düşüşle %10,5’e getirdi ve hükümetin 2023 için 4.47 trilyon lira (240 milyar dolar) bütçesinin borçlanma maliyetlerini düşürdü.

BDDK düzenleyicisinin de yer aldığı Pazartesi günkü toplantının ardından Maliye Bakanlığı, katılımcıların kreditörlerin politikalara uyumunu ve ekonomiye katkılarını tartıştıklarını söyledi.

İsmini vermek istemeyen konuya aşina bir kişi, üst düzey bankacıların toplantıda “ilk kez şikayet ettiklerini” söyledi.

Diğer iki bankacı, yöneticilerin tahvil seviyeleri nedeniyle uzun vadeli “sistemik risk” konusunda endişelerini dile getirdiklerini söyledi.

Kamuoyu yoklamaları, Erdoğan’ın iktidardaki Adalet ve Kalkınma Partisi’ne (AKP) verilen desteğin azaldığını ve yaklaşan parlamento ve cumhurbaşkanlığı seçimlerinde, büyük ölçüde ekonomik baskılar nedeniyle parti ile potansiyel rakipleri arasında sıkı bir rekabet olduğunu gösteriyor.

AKP ve milliyetçi müttefiklerin hakimiyetinde olan meclis, sosyal yardıma 258.4 milyar liralık rekor bir harcamayı içeren gelecek yılın bütçesini tartışıyor.

Seçim analistleri, yaşam maliyeti krizini hafifleten bu tür AKP vaatleri ve sübvansiyonlarının, dengeyi Türkiye’yi yirmi yıldır yöneten Erdoğan’a çevirmeye yardımcı olabileceğini söylüyor.

tersine çevrilebilir

Bankacılar, bir dizi kuralın merkez bankasının devlet borcu, kredi ve kredi piyasaları üzerindeki yetkisini artırdığını söylüyorlar.

Geçen hafta açıklanan son sayı, gelecek yıl lira mevduatlarının yarısından daha azına sahip olan borç verenlerin yüzde yedi ilave devlet tahvili tutmasını gerektiriyor.

Bankacılar Reuters’e verdiği demeçte, bu düzenlemenin tek başına yaklaşık 88 milyar liralık (4.73 milyar dolar) devlet tahvili talebi yarattığını ve lira mevduatı toplam mevduatın yüzde 50 ila 60’ı arasında değişenler için iki katına çıkabileceğini söyledi.

Ayrı kurallar, bankaların tahvilleri kredi için teminat olarak tutmasını gerektirir.

Şu anda %10,5 seviyesinde olan alışılmadık oran indirimleri ve hazineden borçlanma maliyetlerinin önemli ölçüde düşürülmesi bankaların karlarını artırdı.

Akbank (AKBNK.İS) Üçüncü çeyrekte net kâr, bir yıl önceki 3,21 milyar liraya kıyasla 17,07 milyar liraya ulaştı. Ancak defterlerinde çok fazla yeni borç varken, merkez bankası rotayı tersine çevirip faiz oranlarını küresel emsallerine uygun olarak yükseltirse, borç verenler savunmasız kalır.

Derecelendirme kuruluşu Standard & Poor’s bu ay yaptığı açıklamada, yetkililerin “genellikle (bankacılık) sektörünün istikrarını koruma yeteneklerini engelleyen, genellikle birbiriyle çelişen hedeflerle geleneksel olmayan önlemler alma eğiliminde olduğunu” söyledi.

“Şimdiye kadar, son yıllarda ihtiyatlı kuralların gevşetilmesi ve düzenleyici gerekliliklerde devam eden değişiklikler, Türkiye’nin düzenleyici çerçevesinin karmaşıklığını artırdı ve bankaların faaliyetlerini zorlaştırdı.”

Türkiye’deki kamu maliyesi, gelişmekte olan piyasalardaki emsallerine kıyasla güçlüdür ve bu da mali teşvik için bolca alan bırakmaktadır. Önerilen 2023 bütçesi 3,81 trilyon lira gelir içeriyor ve bu yıl ve gelecek yıl için GSYİH’nın yaklaşık %3,5’i kadar açık öngörüyor.

AKP bazı enerji sübvansiyonları ve öğrenci yardımı teklif ederken, Erdoğan memurlar için asgari ücret ve ücretleri artırma ve erken emeklilik önlemleri alma sözü verdi.

(dolar = 186.040 lira)

Nevzat Divranoğlu ve Ebro Tuncay tarafından sunulan (Rapor); İstanbul’da Jonathan Spicer ve Izji Erkoyon’un haber ve yazıları; Kim Coogle tarafından düzenleme

Kriterlerimiz: Thomson Reuters Güven İlkeleri.