Türk meslek profesörleri zamana ve teknolojiye direniyor
Adana’daki tarihi Kazancılar Çarşısı’nda el yapımı ürünler hızla yok olurken, bir grup esnaf ölmekte olan mesleklerine tutunuyor. Günümüzde daha çok modern mağazaların bulunduğu bir pazarda, farklı becerilere sahip ustalar, yaşlarına rağmen yorulmadan çalışıyorlar.
Adana’da popüler bir site olan asırlık pazar, kazancılara, terzilere, bakırcılara, marangozlara ve son birkaç on yılda müşterileri azalmış olan diğer meslek mensuplarına ev sahipliği yapmaktadır. Çoğu yaklaşık yarım asırdır ticaretle uğraşıyor, ama ister pantolon dikiyor, ister bakır kazanları dövüyor ve cilalıyor olsunlar, gençliklerinin coşkusunu hâlâ yaşıyorlar. Ne de olsa, gençlerin bu mesleklerle ilgilenmediği yeni bir çağda becerileri kıt. Bazıları çarşının karşısındaki küçük dükkânlarından daha küçüktür ve neredeyse hepsi zanaatlarını ‘Usta’larından (ustalarından) öğrenmiştir.
Bunların arasında Süleyman Koçuk Koz da var. 57 yıl önce iş hayatına atılan 70 yaşındaki sanatçı, “sayacı” olarak çalıştığı markete hiç taşınmadı. . Yoksulluk nedeniyle okulu bırakan Küçükgöz, henüz çocukken sayımda kendini çırak olarak bulmuştur. Zamanla kendi dükkânlarını açacak kadar becerilerini geliştirmeden önce “Calva” ya da kalfalık rütbesine yükseldi. “Her şeyi yaptık ve elle yaptık. Becerilerim bana bu işi verdi ve Tanrıya şükür, üç çocuğumu üniversiteye yazdıracak kadar para kazandım.”
Makinelerin gelişi Küçükköz gibi yaşlı ustaları sıkıntıya soktu. Kojokuz gibi esnafların bu kadar kısa sürede yapamadığı ayakkabı üreten fabrikalar, çarşıdaki diğer mağazaların kapanmasına neden oldu. İş yükünü bizzat azaltan Küçükgöz, şimdi küçük dükkânında son ayakkabılarını hazırlıyor. “Emekli maaşım var ama kafelerde vakit geçirmektense burada çalışmayı tercih ediyorum. Bu çarşıda çok vakit geçirdim. Çok insan tanıdım, kimisi öldü, kimisi işi bıraktı. İnsanlar hala benden alışveriş yapıyor ve beni bu mesleğin son kalesi olarak görüyorlar.
63 yaşında bir pirinç olan Güneri Filizgil, piyasaya ilk olarak 8 yaşında girdi. Babası, bir bakırcı tarafından çırak olarak işe alındığında gelecekteki beklentileri için “işi öğrenmesini” istedi. Küçük bir çocukken öğleden sonraları dükkânda çalışırdı ama babası ölünce okulu bırakıp ailesine bakmak zorunda kaldığında bütün zamanını orada geçirirdi. Filizgil, geleneksel bakır kazanlar ve küçük ısıtıcılar alanında faaliyete başlamıştır. Zamanla işi gelişti ve günümüzde sadece tatlı ve yemek pişirmek için kullanılan bakır plakalardan yapılıyor. “İşimi seviyorum. Çok güzel bir zanaat. Geçimimi sağlayacak kadar para kazanıyorum” diyor.
Abdullah Enler 9 yaşından beri terzilik yapıyor. 69 yaşındaki genç, çarşıdaki komşuları gibi çırak olarak çalışmaya başladı. Mesleğinin “saygın” olduğu ve talebi yerine getirmek için neredeyse hiç boş zamanlarının olmadığı günleri hatırlıyor. “Artık teknoloji ilerledi ve burada durmayan dikiş makinelerinin sesi artık orada değil,” dedi özlemle.
Abdullah, teknoloji ile şehirlerin kesişme noktasını kapsıyor. Bu, yeni şirketlerin ve büyük teknoloji şirketlerinin gayrimenkul, ulaşım, şehir planlaması ve seyahati nasıl yeniden şekillendirmeye çalıştıklarını araştırmak anlamına geliyor. Daha önce, San Francisco Business Times için Bay Area konutları ve ticari gayrimenkulleri hakkında rapor vermişti. Ulusal Emlak Editörleri Derneği’nden “en iyi genç gazeteci” ödülünü aldı.
