Erdoğan’ın Türkiye’yi yirmi yıldır yönetmesinin kilometre taşları

İSTANBUL: Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin (AKP) yirmi yıl önce iktidara gelmesinden bu yana Türk siyasetine hakim oldu.

İşte onun dönüştürücü yıllarının ana kilometre taşları.

AKP, kuruluşundan sadece bir yıl sonra Kasım 2002 seçimlerinde ezici bir zafer kazandı.

Seçimler yıllarca süren siyasi istikrarsızlığı sona erdiriyor, ancak laik düzen ve orduda alarm zilleri çalıyor.

Eski İstanbul belediye başkanı Erdoğan, Mart 2003’te başbakan oldu. AKP’nin kurucularından eski dışişleri bakanı Abdullah Gül, 2007’de cumhurbaşkanı oldu.

Ankara, Ekim 2005’te Avrupa Birliği’ne katılım konulu resmi müzakerelere kapı açan Kürtçe yayın yasağının kaldırılması ve ölüm cezasının kaldırılması da dahil olmak üzere bir dizi liberal politika benimsiyor.

Ancak süreç, Fransa ve Almanya gibi büyük Avrupa güçlerinin Ankara’nın üyeliğine verdiği ılımlı destekle çok geçmeden durdu.

Mayıs 2013’te güvenlik güçleri, hükümetin İstanbul’da Taksim Meydanı yakınlarındaki bir parkı kesme planlarına karşı toplanan protestoculara sert önlemler aldı.

Bu, ülke çapında Erdoğan karşıtı gösterileri ateşliyor ve bir ay sonra sönüyor.

Ağustos 2014’te genel oyla yapılan ilk cumhurbaşkanlığı seçiminde oyların yüzde 52’sini alarak cumhurbaşkanı seçildi.

Temmuz 2015’te devlet ile yasadışı Kürdistan İşçi Partisi (PKK) arasındaki ateşkes çöktü ve 1984’ten bu yana 40.000’den fazla ölü bırakan ayrılıkçı bir isyanı yeniden canlandırdı.

Kürtlerin çoğunlukta olduğu güneydoğu aylarca yoğun çatışmalara sahne oldu.

Türkiye ayrıca, Suriye’de sınırın ötesinde üslenmiş İslam Devleti militan grubuna karşı suçlanan çok sayıda saldırının hedefi oldu.

Asi askerler Temmuz 2016’da bir darbe girişiminde bulundu, ancak çabucak bastırdı.

Erdoğan, ayaklanmadan sürgündeki Müslüman din adamı Fethullah Gülen ve hareketini sorumlu tutuyor.

Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne katılma hedeflerini engelleyen benzeri görülmemiş bir baskıyla on binlerce kişi tutuklandı, 140.000’den fazla kişi işten atıldı veya işinden uzaklaştırıldı ve yaklaşık 3.000 kişi ömür boyu hapis cezasına çarptırıldı.

Haziran 2018’de Erdoğan, yetkilerini büyük ölçüde güçlendiren bir referandumun ardından yapılan yeni cumhurbaşkanlığı seçimlerinde kapsamlı yetkiler kazandı.

Kendisinin de mensubu olduğu Adalet ve Kalkınma Partisi parlamentoda çoğunluğa tutunmasına karşın, İstanbul ve Ankara da dahil olmak üzere büyük şehirlerin kontrolünü kaybediyor.

ABD ile ilişkiler, Türkiye’nin tartışmalı bir Rus hava savunma sistemi satın alması nedeniyle gerilmişti.

Çok sayıda tehdidin ardından Washington, Ankara’nın ortak F-35 taarruz uçağı programına katılımını askıya aldı ve Türkiye’nin savunma sektörüne yaptırımlar uyguladı.

Ekim 2022’de enflasyon oranı %85,5’e yükseldi ve Türk ekonomisi patlamadan çöküşe geçerken lira değerinin yarısını kaybetti.

Erdoğan, krizi yönetme biçimi nedeniyle geniş çapta eleştiriliyor, ancak Ukrayna’daki savaşa verdiği yanıt nedeniyle övülüyor.

Hem Moskova hem de Kiev ile iyi ilişkilerini kullanarak bir ateşkes müzakere etmeye çalıştı, ancak bunu başaramadı. Ancak Rusya’yı Ukrayna’nın Karadeniz’deki limanlarına uyguladığı ablukayı sona erdirmeye ikna etmede Birleşmiş Milletler nezdinde başarılı oldu.

6 Şubat’ta, 7.8 büyüklüğündeki bir deprem, Türkiye’nin güneydoğusunda büyük bir yıkıma neden olarak 50.000’den fazla insanı öldürdü.

Türk devletinin yavaş tepki vermesi ve devam eden ekonomik kriz, Erdoğan’ı 14 Mayıs’ta yapılacak cumhurbaşkanlığı ve milletvekilliği seçimlerinde siyasi hayatı için mücadele ettiriyor.

Ancak uzun süredir muhalefet lideri olan Kemal Kılıçdaroğlu, ilk tur oylamada yaklaşık yüzde beş puan gerisinde.